In deel 1 van deze blogpost, lees here, hebben we gekeken naar het belang van bandenspanning in zwaar transport en de gevolgen deze heeft op arbeidskosten en brandstof verbruik. Hoewel brandstofverbruik belangrijk is, is dit niet de enige kost waar bandenspanning invloed op heeft. Drie andere kosten waar je rekening mee moet houden zijn, slijtage, uitstoot en verkeersveiligheid.
Banden met een onderspanning van 20% of meer slijten 25% sneller.
25% snellere slijtage is significant. Dat betekent dat een band normaal gesproken 130.000KM mee zou gaan, nu ineen al na 94.500KM aan vervanging toe is. En dat is bij normaal rijgedrag. Bij zwaar of speciaal transport waar er gevarieerde druk op de band wordt uitgeoefend wordt het rubber sneller ‘moe’ en slijt dan nog harder. Zo een vermoeide en verzwakte band leidt dan ook vaak tot een klapband.
Uitstoot komt toch uit de uitlaat en niet van de banden?
Als je meer brandstof verbruikt dan verhoogt begrijpelijk ook je CO2, NOx en overige schadelijke uitstoot. Er wordt al een lange tijd gesproken over een CO2 taks. Hoewel dit nog niet is doorgevoerd, wordt dit onderwerp wel weer opnieuw aangekaart. Shell en BP spreken van een bedrag ergens tussen de € 50 en € 100 per ton CO2. Het is dan ook realistisch om te verwachten dat dit alsnog wordt doorgevoerd.
Maar de versnelde slijtage van de banden heeft ook tot gevolg dat er meer fijnstof (PM10, PM2.5), grofstof, metalen (vooral zink), PAK en nonylfenolen vrijkomen. Onderzoek door taakgroep Verkeer en Vervoer wijst op 60 mg slijtage per gereden kilometer per band. Hiervan wordt geschat dat 20% fijnstof is. 60 mg per kilometer betekend voor een vrachtwagen met 6 banden en 100.000 kilometer per jaar dus: (60 mg x 6)X 100.000= 36.000 gram per jaar oftewel 36 kilo.
36 kilo fijn en grofstof is best veel, vooral als je rekening houdt met het aantal zware voertuigen in Nederland. Dat is effectief tonnen aan kleine deeltjes die de lucht, water en landgoed rondom de wegen vervuild.
Is bandenspanning nou echt een factor in de verkeersveiligheid?
In het kort, ja. Onderspanning verlaagt de controle een chauffeur heeft over zijn/haar voertuig. De versnelde slijtage betekent dat er ook een verhoogde risico bestaat op een klapband. Er rijden steeds meer vrachtwagens door Europa en het aantal incidenten neemt jaarlijks toe. In 2015 werden in Nederland ongeveer 20% van die ongevallen veroorzaakt door vrachtverkeer, met een totaal van 4.500. Hiervan vallen 3.300 gevallen onder de categorie ‘pech’ waarbij klapbanden en overige problemen als gevolg van onderspanning de voornaamste oorzaak zijn met 35%. Rijkswaterstaat, de Verkeers Informatie Dienst en de bandenkoepel VACO geven allemaal aan dat laksheid rond bandenspanning hierbij een grote rol speelt. Er vanuit gaan dat de klapband geen serieus ongeluk heeft veroorzaakt kost een ongeval met een vrachtwagen de maatschappij gemiddeld €36.000 en ‘pech’ kost €14.000 per vrachtwagen aan filekosten. Dat zijn veel ongelukken en extra kosten die vermeden hadden kunnen worden.
Brandstof verbruik en arbeidsloon zijn het meest direct te berekenen, maar niet de enige kosten om rekening mee te houden bij het evalueren van de waarde van een goede bandenmanagement. Slijtage is net zo belangrijk gezien de kosten van het vervangen van een versleten of geklapte band. Om maar niet verder te hameren op het belang van het milieu en de kwaliteit van de omgeving waar wij en onze kinderen in leven.
In deel 3 van deze blogpost serie gaan we wat dieper in op de kosten en hoe wij deze kunnen berekenen aan de hand van een voorbeeld.